Lekcija: Svet i Evropa posle Velikog rata - nove države, nove granice

1 VAŽNO

Mirovna konferencija

Mirovna konferencija započela je u Versaju 18. januara 1919. godine.

Vudro Vilson, predsednik SAD, Lojd Džordž, premijer Velike Britanije, Žorž Klemanso, francuski premijer i Vitorio Orlando, premijer Italije vodili su glavnu reč.

Big_four

(Učesnici konferencije - Dejvid Lojd Džordž, Vitorio Orlando, Žorž Klemanso i Vudro Vilson)

Poražene su bile Nemečka, Austro-Ugarska, Bugarska i druge.

Shtreber test

Prema Versajskom sporazumu Nemačka je smela da ima samo...

Mirovni sporazumi zaključeni su u dvorcima pored Pariza:

Versajski sa Nemačkom;

Sanžermanski sa Austrijom;

Trijanonski sa Mađarskom;

Nejski sa Bugarskom;

Sporazum u Sevru sa Turskom.

Sporazum sa Turskom je zbog sukoba sa Grčkom ostao neprimenjen, pa je ovo pitanje rešeno tek Lozanskim sporazumom iz 1923. kada su iscrtane i nove granice u Evropi.

(Granice Turske nakon Lozanskog sporazuma)

4 VAŽNO

Versajski sporazum označio je Nemačku kao glavnog krivca za rat, a car Vilhelm II proglašen je ratnim zločincem.

250px-Wilhelm_II,_German_Emperor,_by_Russell_&_Sons,_c1890

(Vilhelm II Nemački, 1859-1941)

Nemačkoj su oduzete kolonije, pokrajine Alzas i Loren vraćene su Francuskoj, a delovi istočne Nemačke pripojeni su Poljskoj.

Nemačka je takođe morala da saveznicima plati ratnu odštetu, demilitarizuje Rajnsku oblast i smela je da ima samo 100.000 vojnika. Nakon bekstva cara, proglašena je republikom.

Liga (Društvo) naroda

Vudro Vilson, predsednik SAD, u januaru 1918. definisao je izgled Evrope i sveta nakon rata.

U februaru 1919. osnovana je Liga naroda koja je brojala 28 zemalja pobednica u ratu.

Ovo je bila međunarodna organizacija sa sedištem u Ženevi, a imala je očuvanje mira za cilj.

(Palata u Ženevi, sedište nekadašnje Lige naroda)

Liga je imala Skupštinu i Veće naroda.

Skupštinu su činili predstavnici svih država članica, a Veće je imalo stalne članove kao što su Francuska, Velika Britanija, Japan, Italija i SAD.

Veće je dok nije rasformirano 1939. godine uspešno posredovalo u nekoliko međudržavnih sukoba, ali ipak nije moglo da utiče na sprečavanje novog svetskog rata.

7 VAŽNO

Promene na Balkanu posle rata

Rumunija je nakon raspada Ruskog carstva pripojila Besarabiju. Turska je postala republika. Raspad Austrougarske omogućio je stvaranje Čehoslovačke i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, kao i povećanje Rumunije.

Kraljevina SHS, Čehoslovačka i Rumunija sklopile su Malu Antantu kao odbrambeni savez protiv obnove Dvojne monarhije.

U toku balkanskih ratova i Prvog svetskog rata došlo je do velikog pomeranja stanovništva na Balkanu.