#Geografija

Lekcija: Susret sa geografijom

Susret-sa-geografijom1200x630

Reč GEOGRAFIJA znači OPISIVATI ZEMLJU

Sama reč potiče od dve grčke reči:

ΓΕΩΓΡΑΦΊΑ (ZEMLJA) I ΓΡΆΦΕIΝ (PISATI)

Geografija je jedna od najstarijih nauka. Ljudi su oduvek istraživali svoje okruženje i to istraživanje opisivali i prenosili svojim pokolenjima usmeno, a kasnije i pisanim putem.

Dugo je geografija bila nauka koja je opisivala Zemlju. Pojave i objekte poznatih i novootkrivenih predela naše planete.

Naučnik koji joj je dao ime ovoj nauci bio je Eratosten, grčki matematičar, geograf, astronom, poeta i muzičar.

geografija_5_1_1_erastosten

On je zaslužan za svu terminologiju koju mi danas koristimo u geografiji.

Geografski omotač planete Zemlje sastoji se od četiri omotača:

Litosfere
Hidrosfere
Atmosfere
Biosfere

Susret-sa-geografijom-zemljin-geografski-omotac

Kako je sve više novih prostora otkrivano, nije bilo dovoljno samo ih opisati, sada je trebalo da ti prostori budu i detaljnije proučeni i prikazani.

Tako dolazimo do najstarijih, jednostavnih skica koje prikazuju prostore u kojima su ljudi boravili.

Te preteče mapa nalazile su se na zidovima pećina, na koži životinja ili na glinenim pločicama, ćupovima i vazama.

geografija_5_1_2mapa_glinena_plocica_vavilon

Mapa na zemljanoj pločici nastala oko 2500 god. p.n.e. Sa leve strane je original, a desno crtež koji je rekonstruiše.

Ga-Sur, blizu Vavilona, današnji Irak

U starom veku geografi počinju da izrađuju prve geografske karte i tada nastaje geografska disciplina KARTOGRAFIJA.

KARTOGRAFIJA je disciplina koja se bavi proučavanjem i pravljenjem mapa i karata.

Naziv kartografija potiče od dve grčke reči kartes (mapa) i grafein (opisivati).

geografija_5_1_3kartografija

Sticanjem sve većih znanja o Zemlji i njenoj površini izdvajale su se i druge geografske discipline koje proučavaju određene pojave i procese na Zemlji.

Savremena geografija proučava prostor na Zemlji, ali i međusobnu povezanost prirodnih i društvenih elemenata na Zemlji.

Geografija je nauka koja istovremeno proučava objekte, pojave, procese i odnose u prirodi i u ljudskom društvu.

Zbog svega toga, prema osnovnoj podeli, geografiju delimo na fizičku i društvenu geografiju.

tabela-podela-geografije

Geomorfologija proučava odlike reljefa na Zemlji.

geografija_5_1_5geomorfologija

Klimatologija proučava elemente i faktore klime i njene tipove i odlike.

Hidrologija proučava sve vode na Zemlji, njihove odlike i raspored.

geografija_5_1_7hidrologija

Biogeografija proučava rasprostranjenost biljnog i životinjskog sveta.

Geografija stanovništva proučava broj, rasprostranjenost i strukturu stanovništva.

geografija-stanovnistva

Geografija naselja proučava naseljena mesta, njihove tipove i kako su rasprostranjena.

mapa-srbije-karta

Ekonomska geografija proučava privredu i ljudske delatnosti.

geografija_5_1_11ekonomska geografija

Politička geografija proučava podelu sveta na države i njihov razvoj.

geografija_5_1_12politicka geografija

GEOGRAFSKA REGIJA je manji ili veći deo Zemlje koji je definisan određenim prirodnim ili društvenim geografskim karakteristikama.

Geografske regije proučava posebna grana geografije - REGIONALNA GEOGRAFIJA.

REGIONALNA GEOGRAFIJA je geografska disciplina koja u sebi sadrži geografska i znanja fizičke i društvene geografije. Ona je većim delom deskriptivna grana i posvećuje pažnju karakteristikama svake regije ponaosob.

MATEMATIČKA GEOGRAFIJA je geografska disciplina koja proučava Zemlju kao vasionsko telo, njena kretanja i posledice tih kretanja, kao i druga vasionska tela.

planeta-zemlja

Geografija je u vezi sa drugim prirodnim i društvenim naukama kao što su:

Astronomija
Geologija
Meteorologija
Biologija
Ekonomija
Istorija
Biologija

Savremena geografija se pri istraživanju oslanja na tehnologiju. Podaci dobijeni preko satelita i primena računara menjaju pristup geografskim proučavanjima. Sada procesi u omotaču Zemlje mogu da se prate neprestano, a dobijeni podaci se brzo obrađuju.

vestacki-sateliti

U istoriji ceo jedan period nazivamo epohom velikih geografskih otkrića. Tome su doprineli mnogobrojni istraživači, koji su se smelo upuštali u neizvesna putovanja i pritom otkrivali nove prostore.

geografska-otkrica-brod

Kristofer Kolumbo je 1492. otkrio Ameriku.

kristofer-kolumbo

kolumbo-je-pronasao-ameriku

Vasko de Gama je 1497. otkrio pomorski put za Indiju oko juga Afrike.

geografija_5_1_15Vasco_da_Gama_-_1838

Fernando Magelan je organizovao i predvodio ekspediciju koja je prva oplovila svet. Ekspedicija je trajala od 1519. do 1522. i Magelan je u njoj poginuo u sukobu sa ratnicima jednog od Filipinskih ostrva (uvećan uokvireni deo na mapi). Elkano (Del Kano) je preuzeo vođstvo nakon Magelanove smrti i završio ekspediciju doplovivši nazad. Od svih brodova vratili su se samo sa jednim.

geografija_5_1_16Ferdinand_Magellan

geografija_5_1_17magelanova_putovanja

Proučavanjem Srbije i Balkanskog poluostrva značajnu ulogu u razvijanju geografije i njenih disciplina u našoj zemlji imao je Jovan Cvijić. On je bio profesor i rektor Beogradskog univerziteta, član i predsednik SANU (Srpske akademije nauka i umetnosti). Osnovao je Srpsko geografsko društvo. Rezultati njegovih istraživanja i danas se koriste.

geografija_1_18Jovan Cvijic_geograf_(1865-1927)