Geografija | 5. razred

Gde se nalaze stepe?

Rasprostranjenost biljnog i životinjskog sveta na Zemlji

Proveri svoje znanje!

Igraj test

VAŽNO

BIOSFERA

Sav biljni i životinjski svet na Zemlji, jednim imenom nazivamo biosfera.

Rasprostranjenost biljnog i životinjskog sveta na Zemlji zavisi od ekoloških faktora. Ove ekološke faktore delimo na:

biotičke i
abiotičke.

VAŽNO

BIOTIČKI FAKTORI

Biotički faktori predstavljaju uzajamni odnos između živih bića, kao i njihov uticaj na neživu prirodu.

VAŽNO

ABIOTIČKI FAKTORI

Abiotički faktori su:

klima,
voda,
zemljište
i njihov uticaj na rasprostranjenost živih bića.

*prilagoditi podelu sa tekstom

VAŽNO

PODELA NA GORE I DOLE

Horizontalna rasprostranjenost je rasprostranjenost biljnog i životinjskog sveta od ekvatora do Severnog i Južnog pola.

Svaki klimatski pojas ima određene biljne i životinjske zajednice. Razlikujemo:

tropske šume,
savane,
pustinje,
suptorpske šume,
stepe,
šume umerenog pojasa,
tundre i
polarne pustinje.

VAŽNO

TROPSKE ŠUME

Tropske šume se nalaze tamo gde vlada ekvatorijalna klima u Africi, Aziji i Južnoj Americi.

U tropskim šumama postoji spratovitost vegetacije - pri zemlji se nalazi bujno nisko rastinje i paprati. Iznad njih se nalazi žbunasto bilje, a iznad njih drveće. Sve biljke su povezane lijanama i puzavicama.

Tropske šume se mračne, guste i teško prohodne. Visina drveća je 50-60m, a mogu ići i do 100m.

VAŽNO

ŽIVOTINJE TROPSKIH ŠUMA

U krošnjama drveća tropskih šuma žive:

majmuni,
ptice,
zmije,
gmizavci i
insekti.

Na zemlji žive životinje kao što su panteri i tigrovi.

VAŽNO

SAVANA

Savane su oblasti visokih trava. Nalaze se severno i južno od tropskih šuma u uslovima tropske klime.

U savanama nema dovoljno padavina što dovodi da trava uvene i požuti, a drveće se nalazi u blizini reka i jezera. U kišnom periodu, trave porastu i do 5 metara. Drveće savane ima tvdu koru i stablo sa velikom, širokom krošnjom koje ga štiti od gubljenja vode.

VAŽNO

SIMBA

Životinje koje žive u savanama su lavovi, žirafe, zebre, antilope, slonovi i mnoge druge.

VAŽNO

PUSTINJA

U pustinjama vlada klima sa veoma malo padavima, desi se da u pustinji po 10 godina ne padne kiša. U ovakvoj klimi se nalaze veoma specifične biljke i životinje, koje mogu da žive u ovakvim uslovima.

Biljke u pustinji moraju da zadržavaju vodu i da imaju veoma dubok koreni sistem kojima dolaze do podzemnih voda, a takve biljke su kaktusi i mlečike.

VAŽNO

KUĆA MI JE PUSTINJA

Životinje koje žive u pustinji su:

kamile,
šakali,
pustinjska lisica,
skočimiš,
škorpioni,
zmije i
insekti.

VAŽNO

SUPTROPSKE ŠUME

Suptorspke šume sa nalaze u oblastima sredozemne klime. Ovde uspevaju šume hrasta, kitnjaka, plutnjaka, belog i crnog bora i čempresa. Ima i žbunaste vegetacije koja se naziva makija - u kojima dominira mirišljavo i začinsko bilje, kao što su: žalfija, majčina dušica, origano...

VAŽNO

ŽIVOT U ZAČINSKOM BILJU

Životinje sredozemnih šuma su gušteri, insekti, zmije i divokoze.

VAŽNO

TAMO GDE LIŠĆE OPADA

Listopadne šume se nalaze u uslovima umereno-kontinentalne klime.

U zavisnosti od količine svetlosti koja dopire do ovih šuma, delimo ih na:

svetle - hrastove i
tamne - bukove šume.

Ali u večini slučajeva, ove šume su mešovite i mogu se pored hrasta i bukve, naći i lipa, jasen, javor i druge biljne vrste.

VAŽNO

PADAJUĆE ŽIVOTINJE

Životinjski svet listopadnih šuma čine lisice, vukovi, divlje svinje, medvedi, srne, jeleni i razne ptice i insekti.

VAŽNO

STEPE

Stepe su oblasti niskih trava koje rastu u uslovima kontinentalne klime. Hladne zime sa dosta snega i žarka leta sa malom količinom padavinama čini da nema puno šumske vegatacije, drveće raste samo pored reka.

VAŽNO

TAJGE

Tajge su guste četinarske šume koje se mogu videti u uslovima hladne kontinentalne klime. Ovde se mogu videti šume jele, smrče, bora i ariša. Rasprostranjene su u severnim delovima Azije i Severne Amerike.

VAŽNO

TUNDRA

U tundrama možemo videti zakržljale četinare, niske trave, mahovine i lišajeve, a javljaju se u subpolarnoj klimi. Biljna vegetacija je ovako oskudna zbog malog broja sunčanih dana.

VAŽNO

ŽIVOTINJE TUNDRE

Životinje koje možemo videti u tundrama su: polarne lisice, polarni zečevi, snežne koke, irvasi i losovi.

VAŽNO

POLARNE PUSTINJE

Polarne pustinje nalaze se oko Severnog i Južnog pola, gde je tokom cele godine temperatura ispod 0 stepeni Celzijusa. Ovde je zemlja prekrivena večitim snegom i ledom zbog čega nema vegetacije.

Životinje ovih oblasti su pingvuni, kitovi i foke na Antarktiku i beli medvedi na Arktiku.

VAŽNO

VERTIKALNA RASPROSTRANJENOST

Vertikalna rasprostranjenost je rasprostranjenost biljnog i životinjskog sveta od podnožja ka vrhu planine i zavisna je od temperature i količine padavine koja se razlikuje u podnožju i na vrhu planine.

Vegetacijski pojasevi na planinama zavise od udaljenosti planine od ekvatora.

VAŽNO

STEP BY STEP

U umerenim toplotnim pojasevima, sa povećanjem visine planine menja se i biljni i životinjski svet - u podnožju planina nalaze se listopadne šume na koje se nadovezuju mešovite, pa povećanjem visine javljaju se četinarske šume i pašnjaci.

Pojas večitog snega i leda je iznad 3 500 metara.

VAŽNO

TOPLE PLANINE

U žarkom toplotnom pojasu, u podnožjima planina naići ćemo na tropske šume, a sa povećanjem nadmorske visine prvo će se javiti subtropske, pa listopadne, mešovite, četinarske šume, pašnjaci i pojas večitog leda koji se javlja na visini iznad 5 000m.

Novosti Probaj Shtreber Premium Status!

479940

Tastatura Kala K557