#Istorija

Lekcija: Propast zapadnog rimskog carstva

Prodor varvara i početak Velike seobe naroda

Tokom čitave svoje istorije Rimsko carstvo se susretalo sa napadima varvara, koji su najčešće dolazili preko velikih reka - Rajne i Dunava.

Velika seoba naroda, talas varvarskih seoba, pokrenuli su Huni - ratoborno pleme iz azijskih stepa.

(Huni)

Huni su 375. godine provalili u Evropu prošavši kroz Vrata naroda, ravnicu između Urala i Kaspijskog jezera.

Zbog čega su varvari naseljavani na rimskoj teritoriji?

Varvari su, pred najezdom Huna, bežali sa svojih teritorija. Mnogi od njih krenuli su ka granicama Rimskog carstva, čija vojska nije mogla da zaustavi napredovanje varvarskih plemena.

(Huni u napadu)

Carevi su onda dozvolili varvarima da se nasele u pograničnim provincijama, uz obavezu da obrađuju zemlju i štite granice.

Goti

Goti su jedni od varvara koji su naselili Rimsko carstvo. Oni su od cara Valensa dobili zemlju južno od donjeg toka Dunava.

(Goti)

Gotima se ovaj položaj nije sviđao, pa su se ubrzo pobunili. Goti i Rimljani sukobili su se kod grada Hadrijanopolisa 378. godine. Rimljani su iz ove bitke izašli kao poraženi.

Roman_soldier_end_of_third_century_northern_province_-_cropped

(Izgled i oprema rimskog vojnika u doba bitke kod Hadrijanopolisa)

Podela Rimskog carstva

Rimsko carstvo se krajem IV veka podelilo pod napadima varvara i pobunama u provincijama. Ono je podeljeno 395. godine između sinova cara Teodosija I.

Arkadije je dobio istočne, a Honorije zapadne provincije. Granica je išla preko Balkanskog poluostrva, od Singidunuma na severu do Boke Kotorske na jugu.

(Podela Rimskog carstva - belom bojom označene su granice današnjih država, crveno je označena teritorija zapadnog, a ljubičastom istočnog carstva)

Atila

Huni su bili velika opastnost za Rimsko carstvo sredinom V veka. Njihov vođa Atila, poznat kao Bič Božji, osvojio je ogroman broj teritorija.

(Atila, Bič Božji)

Balkanske provincije su se prve našle na udaru Huna. I gradovi koji su se nalazili na prostoru sadašnje Srbije (Sirmijum, Singidunum, Viminacijum, Nais) pali su pod ratobornim hunima.

800px-Carska_palata_Sirmijum1

(Ruševine Sirmijuma, današnje Sremske Mitrovice)

Atila se, nakon Balkanskog poluostrva, okrenuo ka zapadnim provincijama. Njegov prodor u Galiju zaustavljen je u boju na Katalunskim poljima 451. godine.

(Huni u bici na Katalunskim poljima)

Rimljane je od Huna spasla Atilina iznenadna smrt 453. godine.

Propast Zapadnog rimskog carstva

Germanska plemena preplavila su Zapadno rimsko carstvo u V veku.

Vandali su posebno opasno napali Rim 455. godine. Toliko su ga srušili i uništili da se naziv vandalizam i dana skoristi da označi razaranje i uništavanje kulturnih dobara.

162636-004-B9E5EF88

(Koloseum, današnji Rim. Simbol nekadašnjeg Rimskog carstva sagrađen je 70-80 godine nove ere kao amfitetar za borbe gladijatora)

Zapadno rimsko carstvo se, pored varvara, borilo i sa nepredstanim borbama za presto. Poslednjeg rimskog cara, Romula Avgustula je 476. godne zbacio sa prestola germanski zapovednik Odoakar.

Na prostoru Zapadnog rimskog carstva osnovane su varvarske kraljevine. Italijom i Španijom vladali su Goti, Afrikom Vandali, a Galijom Franci.

Istočno rimsko carstvo se pod nazivom Vizantija očuvalo još oko 1000 godina.

(Teritorija Vizantijskog carstva na vrhuncu svoje moći 550. godine nove ere, za vreme vladavine cara Justinijana)