Lekcija: Naporedni odnos među rečenicama

1 VAŽNO

ODNOSI MEĐU PREDIKATSKIM REČENICAMA

Naporedni odnos među nezavisnim predikatskim rečenicama može biti:

sastavni,
rastavni,
suprotni,
zaključni i
isključni.

2 VAŽNO

SASTAV

Sastavni naporedni odnosi javljaju se među nezavisni predikatskim rečenicama sa paralelnim radnjama koje su međusobno saglasne - odnosno predstavljajuu niz radnji.

Glavni vezik koji se koristi u sastavnim naporednim odnosima je i, ali se koriste i ni, niti, pa, te.

3 VAŽNO

SA I BEZ ZAREZA

Kod sastavnih naporednih odnosa važe sledeća pravila:

ispred veznika i - ne piše se zarez,
ispre veznika ni, niti, pa, te - zarez se može pisati,
veznik se može izostaviti i tada je upotreba zareza obavezna.

4 VAŽNO

RASTAVI

Rastavni naporedni odnosi javljaju se među nezavisni predikatskim rečenicama sa različitim radnjama od kojih će se desiti samo jedna.

Glavni vezik koji se koristi u rastavnim naporednim odnosima je ili.

Zarez se piše samo kada se veznik ili ponavlja veći broj puta u rečenici.

5 VAŽNO

SUPROTNO

Suprotni naporedni odnosi javljaju se među nezavisni predikatskim rečenicama sa suprotnim radnjama.

Vezici koji se koriste u suprotnim naporednim odnosima su: a, ali, već, nego, no. Zarez se obavezno piše ispred ovih veznika.

6 VAŽNO

ZAKLJUČI

Zaključni naporedni odnosi javljaju se među nezavisni predikatskim rečenicama u kojima se drugom rečenicom iznosi zaključak koji proizilazi iz prve rečenice.

Kod zaključnih naporednih odnosa koristi se rečca dakle ili izraz prema tome. Zarez se obavezno koristi, a ponekad se mogu koristiti i dve tačke - : ili tačka i zarez -;.

7 VAŽNO

ISKLJUČI

Isključni naporedni odnosi javljaju se među nezavisni predikatskim rečenicama u kojima se sadržaj druge rečenice isključuje iz onoga što označava prva rečenica.

Vezici koji se koriste kod isključnih naporednih odnosa su samo, jedino, samo što, jedino što. Zarez se obavezno koristi.