#Istorija

Lekcija: Književnost i nauke stare Grčke

Grčki alfabet

Grci su, nakon napuštaja mikenskih gradova, ponovo morali da nauče da pišu. Tako su napravili novo pismo - alfabet.

800px-Dipylon_Inscription

(Jedan od najstarijih primera korišćenja grčkog alfabeta)

Nastalo po ugledu na pismo starih Feničana, ovo pismo se i danas koristi.

Alfabet je starim Grcima omogućilo da počnu da zapisuju mitove i legende.

(Grčki alfabet na grnčariji)

Epska i lirska poezija

Heleni su jako voleli poeziju. Helenske epske pesme opevale su heroje i bogove, a lirske su izražavale osećanja.

Homer je bio najpoznatiji epski pesnik. Njegova dela "Ilijada" i "Odiseja" se i danas čitaju.

800px-Bust_Homer_BM_1825

(Homer, legende ga opisuju kao slepog pesnika, ali o njemu zapravo ništa nije poznato)

"Ilijada" je tako nazvana po Ilionu, drugom imenu za Troju. Posvećena je događajima iz Trojanskog rata, u kojima se posebno istakao junak Ahil. Ahil je u dvoboju ubio trojanskog princa Hektora.

(Ahil protiv Hektora, isečak iz filma "Troja")

U "Odiseji" su opisane pustolovine grčkog junaka Odiseja koji je dest godina lutao Sredozemljem, da bi se na kraju vratio na svoje rodno ostrvo Itaku.

(Itaka, rodno ostrvo Odiseja)

Dramsko pesništvo

Drame su kod starig Grka nastale iz pesama koje su pevane na svečanostima u čast boga Dionisa. Izvođene su u polukružnim pozorištima, a sve uloge su igrali muškarci jer je ženama bilo zabranjeno da se bave glumom.

800px-Delphi_Composite

(Ostaci pozorišta u Delfima)

Heleni su imali dve vrste drama: tragedije i komedije.

Tragedije su govorile o tužnim događajima iz živote heroja, a najpoznatiji pisci ovog pravca bili su Atinjani Eshil, Sofokle i Euripid.

(Prikaz Antigone, glavnog lika iz najpoznatijeg Sofokleovog dela "Antigona")

Komedije su bila smešna dela u kojima su ismevani drugi pisci, a najponatiji komediograf bio je Aristofan iz Atine.

Helenski istoričari

Istorija je među Helenima nastala iz čiste želje da se prošli događaji ne zaborave. Prvi helenski istoričar bio je Herodit koji je živeo u V veku pre n.e.

800px-AGMA_Hérodote

(Herodit, "otac istorije")

Herodit je pisao o grčko-persijskim ratovima.

Heroditovu istoriju online možete da pročitate OVDE.

Najznačajniji istoričar kod starih Grka bio je Tukidid iz Atine (V vek pre n.e.).

800px-Thucydides_pushkin02

(Tukidid)

Tukidid je napisao "Istoriju Peloponeskog rata" u kome je i učestvovao.

Filozofija i prirodne nauke

Helenski mudraci su želeli da objasne prirodne pojave, budući da nisu verovali u mitove. Tako je nastala filozofija.

Najčuveniji filozofi bili su Sokrat, Platon i Aristotel i živeli su krajem V veka pre n.e.

800px-Plato_Silanion_Musei_Capitolini_MC1377

(Platon)

Pored filozofije, stari Grci su negovali i matematiku, fiziku, geografiju, medicinu.... Najpoznatiji lekar bio je Hipokrat koji je satavio zakletvu koju lekari i danas polažu.

800px-Ancientgreek_surgical

(Medicinski instrumenti u vreme Antičke Grčke)

Kakav je bio svakodnevni život starih Grka?

Lagodnim životom su u staroj Grčkoj živeli samo pripadnici aristokratije i najimućniji trgovci i zanatlije. Obični ljudi su bili osuđeni na borbu za preživljavanje.

Heleni su živeli u malim kućama koje su bile od opeke ili drveta, a svakodnevno su se borili da prehrane sebe i svoje porodice.

roman-semenenko-9

(Crtež male helenske kuće)

Muška i ženska odeća se nije mnogo razlikovala. Svi su nosili tunike od lana ili vune, koje su vezivali pojasevima oko sruka. Tunike su na ramenima bile pričvršćene kopčama.

aa5d49a1c0afed6fd35bc8f729fb9874

Hodali su bosi po svojim domovima, a na ulici su nosili sandale od kožnih traka.

Stari Heleni su najviše jeli žitarice, smokve, masline i ribu. Imućni su još na svoje trpeze dodavali i svinjsko ili pileće meso.

8perialos.blogspot.gr

Još od starih vremena su u kuhinjama bili zastupljeni začini, najviše susam, nana, kim i šafran. Vino su mešali sa vodom, a dodavali su mu i med i cimet.

800px-Cottabos_player_Louvre_CA1585