#Istorija

Lekcija: Društvo i privreda nezavisne Srbije

Društvo u Srbiji krajem 19. i početkom 20. veka

U ovom periodu veliku većinu stanovništva u Srbiji činilo je seosko stanovništvo - čak 90% populacije. Porodice su iz porodičnih zadruga prerasle u inokosne, odnosno samostalne, i činile su ih roditelji i brojna deca.

Ovo je bilo društvo jednakih, budući da je imovinsko stanje porodica bilo relativno ujednačeno

Drugi društveni sloj, građanstvo, činili su trgovci, zanatlije, državni činovnici, oficiri, profesori i učitelji.

Radnička klasa bila je malobrojna zbog nerazvijene industrije u Srbiji.

Poslednje decenije 19. veka obeležilo je ubrzano uvećanje gradova, gradnja novih državnih zgrada i većih i modernijih privatnih kuća bogataša.

Gubi se orijentalni izgled, koji ustupa mesto evropskom.

Beograd dobija tramvaj, električno osvetljenje i telefon.

Eni Izli matematičarka, programerka i raketna naučnica

Na ovoj čuvenoj forografiji je Eni. Ona stoji pored ogromnog kontrolnog panela sa brojčanicima, svetlima, dugmićima od poda do plafona. Izgleda kao lik u filmu, koji komanduje neustrašivom svemirskom misijom. Fotografija je snimljena 1981. godine u Centralnoj kontrolnoj sobi Istraživačkog centra Luis Endžin i Klivlendu, Ohajo.

Pročitaj dalje

Nepismenost je bila jedan od najvećih društvenih problema u Srbiji. Da bi joj se stalo na put, 1882. je donet zakon o osnovnim školama, po kome je pohađanje osnovne škole bilo obavezno za sve dečake i devojčice starije od sedam godina.

Problem u sprovođenju zakona pravio je manjak učitelja i škola, roditelji koji su decu zadržavali kod kuće da bi im pomogli u poljoprivrednim radovima i shvatanju da ženska deca ne treba da idu u školu.

Nakon osnovne škole, školovanje se moglo nastaviti u gimnazijama ili odlaskom na zanat, ali materijalni i drugi razlozi sprečavali su dalje širenje obrazovanja.

Fakultetsko obrazovanje sticalo se samo na Velikoj školi u Beogradu, iz koje je 1905. nastao Univerzitet.

Belgrade_University_Buildings

(Velika škola)

Stipendije dodeljivane najdarovitijim studentima omogućavale su njihovo školovanje na najuglednijim univerzitetima u Evorpi - u Švajcarskoj, Nemačkoj, Francuskoj, Engleskoj, Rusiji i Austro-Ugarskoj.

Zajedno sa izgradnjom države nastajale su i kulturne ustanove. Tako je 1868. osnovano Narodno pozorište, a nešto ranije, 1844. osnovan je Narodni muzej.

U književnosti je u drugoj polovini 19. veka bio zastupljen realizam, čiji su glavni predstavnici bili Laza Lazarević, Vojislav Ilić, Milovan Glišić, Stevan Sremac, Radoje Domanović, Branislav Nušić...

laza

(Laza Lazarević, 1851-1891)

I u slikarstvu je dominirao realizam, a ovu epohu obeležili su slikari Uroš Predić i Paja Jovanović i vajari Petar Ubavkić i Đorđe Jovanović.

kosovska

(Uroš Predić, Kosovka devojka)

Shtreber Shampion: Anđela Isailović

Zadovoljstvo nam je da vam predstavimo višestruku pobednicu Turnira Znanja i prvu takmičarku koja je osvojila prestižnu titulu Shtreber. Upoznajte Anđelu Isailović, vrednu učenicu i sjajnu devojčicu.

Pročitaj dalje

Razvoj privrede

Privreda se u ovom periodu zasnivala na poljoprovredi, izuzetak su bile vojne fabrike u Kragujevcu.

Poljoprivreda je činila i okosnicu izvoza.

Razvoj industrije počeo je početkom 20. veka kada su građeni mlinovi, klanice, pivare....

Izgradnja železnice potpomogla je razvoj privrede u Srbiji. Prva pruga Beograd-Niš puštena je 1884. godine, a uskoro je puštena i do turske i bugarske granice čime je postala deo međunarodne železničke mreže koja je povezivala srednju Evropu sa jugoistokom kontinenta.

Ovnovano je i Srpsko parobrodsko društvo koje je prevozilo putnike i robu Dunavom.

Najveći problem predstavljali su dugovi, koje je Srbija uspela da na vreme otplaćuje i nijednom u svojoj istoriji nije proglasila državni bankrot.