#Geografija

Lekcija: Balkansko poluostrvo

juzna_evropa_balkan

Površina Balkanskog poluostrva je preko 500.000 km² i tu živi blizu 45 miliona stanovnika.

Prema nekim regionalnim podelama, sve balkanske zemlje - sa Rumunijom i Moldavijom, ali bez Grčke i Slovenije - predstavljaju regiju koja se naziva Jugoistočna Evropa.

juzna_evropa_balkansko_poluostrvo_mapa

Zemlje Balkanskog poluostrva su:

Republika Grčka,
Republika Albanija,
Republika Bugarska,
Republika Srbija,
Republika Hrvatska,
Republika Slovenija,
Republika Crna Gora,
Bosna i Hercegovina,
Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija.

juzna_evropa_balkan_obale

Obale Balkanskog poluostrva su veoma razuđene. Veći deo poluostrva zauzimaju planine.

Poluostrvom se pružaju dva sistema mladih venačnih planina:

Dinarsko-pindski,
Karpatsko-balkanski sistem.

Između ova dva sistema, najviše na prostoru Grčke i Bugarske, prostiru se Rodopi - starogromadne planine.

juzna_evropa_balkan1

Balkansko poluostrvo ima evroazijski položaj - predstavlja vezu i raskrsnicu puteva između Evrope i Azije.

Balkan je raskrsnica međukontinentalnih puteva, ali je baš zbog toga bio i poprište mnogih ratova.

Republika Bugarska

Površina: 110.910 km²

Br. stan: 7.041.168

Glavni grad: Sofija

Služb. jezik: bugarski

Valuta: lev

Bugarska se graniči sa Srbijom, Makedonijom, Grčkom, Turskom i Rumunijom.

juzna_evropa_balkansko_bugarska

Bugarska se nalazi u istočnom delu Balkanskog poluostrva, između Dunava i Rodopskih planina i između Crnog mora i planina na granici sa Srbijom i Makedonijom.

Ima ulogu mosta, jer se nalazi na najkraćem putu koji vodi iz zemalja srednje i jugoistočne Evrope ka Bliskom istoku, kao i zbog toga što pristupa važnim vodenim putevima.

Dunavska ravnica se u Bugarskoj širi prema istoku i zauzima trećinu teritorije. To je zahvaljujući plodnom tlu žitnica ove zemlje.

Između Rodopskih planina na jugu i Stare planine pruža se Srednja Bugarska, prelazna regija puna kotlina povezanih rekom Maricom. To je privredno najrazvijeniji i najgušće naseljeni deo Bugarske.

Privreda Bugarske

Od 2007. godine Bugarska je članica Evropske unije.

Od devedesetih godina industrijska proizvodnja beleži veliki pad. Nekada je Bugarska bila vodeća u proizvodnji ruža i ružinog ulja, ali kao i sa ostalim granama, spala je na oko 10 odsto svetske proizvodnje, dok je ranije bila 80 odsto. Centar te privredne grane je u kotlini koja se naziva Dolina ruža.

bugarska_dolina_ruza

Poljoprivreda delimično popravlja stanje privrede pošto se deo proizvoda izvozi. Najvažniji poljoprivredni proizvodi su povrće, grožđe i duvan, a takođe su i bugarska vina poznata u svetu.

Bugarska pokušava da popravi stanje u privredi turizmom na Crnom moru, tako da u njegov razvoj mnogo ulaže.

Zlatni-pjasci

Republika Grčka

Površina: 131.990 km²

Br.stan: 10.890.859

Glavni grad: Atina

Službeni jezik: grčki

Valuta: evro

Grčka se graniči sa Albanijom, Makedonijom, Bugarskom i Turskom.

juzna_evropa_grcka

Grčka zauzima najjužniji deo Balkanskog poluostrva. U Jonskom i Egejskom moru nalazi se oko tri hiljade ostrva koja pripadaju Grčkoj. Najveće od tih ostrva je Krit. Grčka izlazi na tri mora i nijedna njena tačka nije udaljena od obale više od 100 km.

Grčka je pretežno planinska zemlja, sa veoma razuđenom obalom. Ima arhipelage sa preko dve hiljade ostrva, ali je samo 170 naseljeno. Na zapadu zemlje pružaju se Pindske planine, koje se nastavljaju na Peloponez i Krit. U severoistočnom delu Grčke su Rodopske planine, čiji je najviši vrh Olimp. Nizija ima malo i tu spadaju Trakija, Solunska nizija i Tesalija. Tesalija se još i naziva žitnica Grčke.

Na ostrvu Santorini postoji aktivni vulkan, a zemljotresi su česti.

Klima u Grčkoj je većim delom sredozemna, a u unutrašnjosti zavisno od nadmorske visine prelazi u kontinentalnu, dok je na visokim planinama planinska. Zapadni deo Grčke ima veću količinu padavina od istočnog dela.

Privreda Grčke

Grčka je bila siromašna zemlja, ali je brz razvoj industrije sada svrstava u naprednije zemlje.

Rudno bogatstvo nije veliko, ima nešto boksita, mangana, nikla i gvožđa.

Industrija se bazira na uvozu sirovina. Značajne grane su prehrambena, industrija kože, hemijska industrija i brodogradnja. Kamen je glavni građevinski materijal, a grčki mermer je svetski poznat.

Uzgoj sredozemnih kultura je osnov poljoprivrede. Stočarstvo je slabije razvijeno.

Turizam je veoma uticajan u privredi. Grčku poseti više od deset miliona turista godišnje. Neka mesta imaju kulturno-istorijske spomenike, Meteori i Atos su poznati po manastirima, a neka ostrva zavise isključivo od turističke posete.

Atina je glavni grad i centar ekonomskog, industrijskog i kulturnog života Grčke. To je takođe i najveći grad na Balkanskom poluostrvu i regionu (sa izuzetkom Istanbula).

grcka_mapa

Republika Albanija

Površina: 17.748 km²

Br.stan: 2.912.033

Glavni grad: Tirana

Služb. jezik: albanski

Valuta: lek

Albanija se graniči sa Grčkom, Makedonijom, Srbijom i Crnom Gorom.

juzna_evropa_albanija

Republika Albanija nalazi se u zapadnom delu Balkanskog poluostrva, većim delom obale izlazi na Jadransko more, a kraćim na Jonsko more.

Po reljefu ovo je planinska regija. Planine sa visinom od preko 2000 m, Dinarske, Šarske i Pindske planine, pružaju se celom dužinom kopnenih granica Albanije i tako prave prirodni bedem koji odvaja ovu državu od ostatka Evrope. Nizije se nalaze uz obalu mora i delom na jugu.

Klima je sredozemna na obalama, a sa povećanjem nadmorske visine menja se od kontinentalne do planinske.

Prirodni resursi i privreda Albanije

Albanija je više decenija bila u dobrovoljnoj društvenoj i privrednoj izolaciji.

Privredno, ovo je najslabije razvijena zemlja Evrope.

Značajna prirodna bogatstva su šume, nafta, zemni gas nikl i hrom. Industrija je slabo razvijena i orijentisana je na preradu nafte i proizvodnju asfalta koji se izvozi, pored toga razvijene su prehrambena i tekstilna industrija.

Poljoprivredom se bavi većina stanovništva i to na tradicionalan način. Gaje se pšenica, pirinač, šećerna repa, voće i povrće, duvan, pamuk, masline i agrumi.

Životni standard stanovništva je nizak. Većinsko stanovništvo je albanske nacionalnosti i različitih verskih struktura.

juzna_evropa_albanija_tirana

(Tirana)